Atık sudaki koronavirüs araştırması ‘tek sağlık’ projesine dönüştü
Yaklaşık 4 yıldır devam eden atık sularda koronavirüs varlığına ilişkin araştırmalarda yeni gelişmeler yaşandı. Çalışmaların kapsamı genişletilerek ‘tek sağlık’ projesine dönüştü. Türkiye Su Enstitüsü’nden (SUEN) Prof. Bilge Alpaslan Kocamemi, “Küresel yaklaşım kapsamında Avrupa Birliği öncülüğünde bir yönetmelik taslağı hazırlandı. Bu taslak direktifte dünyada ilk kez atık suyun bir atık su arıtma aracı olması gerektiği vurgulandı.” Avrupa Birliği’nde bu taslak direktif kabul edildi. 2024 itibarıyla Avrupa “Birlik üyesi ülkelerin atık suları, sadece Kovid-19 değil aynı zamanda insan sağlığını tehdit eden diğer virüs ve bakterileri de içerebilir. Çocuk felci ve grip gibi… İnsan sağlığını tehdit eden her türlü hastalığın takibinde kullanılması gerekecek” dedi.
Türkiye’nin koronavirüsle mücadeleye başladığı 2020 yılından bu yana, Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) koordinasyonunda atıksu arıtma tesisleri girişlerinde kompozit atık su numunelerinde koronavirüs taraması yapılıyor. 4 yıldır devam eden çalışmalar kapsamında 21 pilot il ve İstanbul’da incelemeler devam ederken, araştırma çalışmalarında da yeni gelişmeler yaşanıyor. Kovid-19 çalışmaları kapsam genişletilerek ‘tek sağlık’ projesine dönüştü. Proje olmaktan çıkıp enstitü haline gelecek çalışmalar kapsamında faaliyetler, dünya çapında halk sağlığının izlenmesinde rutin olarak kullanılan bir araca dönüşecek. Coronavirüsün yanı sıra domuz gribi, çocuk felci, kızamık gibi hastalıkların yanı sıra antibiyotik direnç genleri ve halk sağlığını tehdit eden bakterilerin takibinde de kullanılacak. Projenin değişen ve gelişen detaylarını anlatan Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) Atıksularda Kovid-19 Takibi Proje Koordinatörü, Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. halk sağlığının izlenmesinde çok değerli bir araç. Kocamemi, “2025 yılından önce tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerde bu sistem zorunluluk olarak kurulacak.” Prof. Dr. Kocamemi, Türkiye’de atık sularda koronavirüsün hâlâ orta düzeylerde görüldüğünü hatırlattı. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet sitesinden Kovid-19 yayılma haritaları takip edilebiliyor.
DÜNYA ATIK SUYUN HALK SAĞLIĞININ İZLENMESİNDE ÇOK DEĞERLİ OLDUĞUNU ANLIYOR
Prof. 4 yıldır periyodik olarak Türkiye genelinde ve Kovid-19 yayılım haritaları hazırlanmakta olup, Orman Bakanlığı internet sitesinde yayınlanmaya devam etmektedir. Geçtiğimiz yıl projede ciddi değişiklikler oldu. Dünya, atık suyun halk sağlığının izlenmesinde çok önemli ve değerli bir araç olduğunu anladı” dedi.
AB ÜLKELERİNDE İNSAN SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN HASTALIKLARIN TAKİPÇİSİNDE KULLANILACAK
Prof. halk sağlığının izlenmesinde kullanılacak bir araç olacak. Bu taslak direktif Avrupa Birliği’nde kabul edildi. Yıl 2024.” Prestijin artmasıyla birlikte Avrupa Birliği üyesi ülkelerin sadece Kovid-19’u değil aynı zamanda çocuk felci, grip gibi insan sağlığını tehdit eden diğer virüs ve bakterileri de izlemek için atık su kullanması zorunlu olacak. İnsan sağlığını tehdit eden her türlü hastalık. 2025 yılı öncesinde tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerde “Bu sistem zorunlu olacak. Küresel olduğu için tüm dünyaya yayılması için büyük çalışmalar yapılıyor” dedi.
10. DÜNYA SU FORUMUNDA DÜNYAYA DUYURULACAK
Prof. Dünyanın en büyük siyasi su etkinliği olan 10. Dünya Su Forumu, mayıs ayında Endonezya’da düzenlenecek. Bu oturuma dünyanın farklı kıta ve ülkelerinden sağlık, tarım, orman ve çevre bakanları katılacak ve suyun değerini vurgulayan tartışmalar yapılacak. bu küresel yaklaşım ve atık suyun insan sağlığının izlenmesinde kullanılması. Bu, küresel yaklaşımın ilk kez dünyaya duyurulması olacak” dedi.
TEK SAĞLIK YAKLAŞIMININ ÖNEMİ ANLAŞILDI
Prof. çevre, bitkiler, hayvanlar, bunların hepsi birbiriyle ilişkilidir ve hepsinin bir arada ele alınması gerekir.” Yapılan çalışmalarda tüm bu platformların bir arada ele alınması gerektiğini savunan bir yaklaşımdır. Tek sağlık yaklaşımının ne kadar önemli olduğu Kovid-19 ile birlikte ortaya çıktı. Tüm dünyada çok yüksek bir ilgiyle yeniden gündeme geldi” dedi.
ANTİBİYOTİK DİRENÇ GEN VE BAKTERİLERİN İZLENMESİNDE AYRICA KULLANILACAK
Prof. Çünkü küresel yaklaşım özellikle düşük ve orta gelirli ülkelere bir miktar fon açılmasını planlıyor.Bunlar önemli planlar yapıldı.Bu planlar kapsamında öncelikle Avrupa Birliği üyesi ülkeler, ardından küresel ölçekte komşu ülkeler ve ülkeler, Yavaş yavaş Kovid-19 olarak başlayan bu atık su sürveyans çalışmaları, diğer virüs ve bakterilerin, hatta antibiyotik direnç genlerinin ve bakterilerin izlenmesi amacıyla yürütülecek, Dünya Sağlık Örgütü, “Atık su sürveyansı, antibiyotik direnç genlerinin izlenmesinde etkin bir şekilde kullanılmaya başlayacak” ve Sağlık Bakanlığı tarafından ‘sessiz salgın’ olarak ilan edilen Kovid-19’dan çok daha önemli bir durum olarak bahsettikleri bakteriler.”
ERKEN UYARI SİSTEMİ İLK HEDEF
Prof. Dünyanın her yerindeki şehirlerden, özellikle de uçuş trafiğinin yoğun olduğu şehirlerden uçuşlardan ve havalimanlarından kaçınmak.” “Küresel konsorsiyumun ilk amacı bunu örnek alarak bir erken uyarı sistemi oluşturmak. İkinci amacı ise atık sularda yapılacak yeni nesil dizi analizlerini kullanmak. Atık sularda bunu önceden tespit etmek çok mümkün. Kovid-19’dan başka adını bilmediğimiz, yeni bir salgın olacak bir hastalık ortaya çıkıyor” dedi.
COVİD-19 TÜRKİYE GENELİNDE ORTA YOĞUNLUKTA
Prof. -İstanbul, Ankara, Konya gibi mega kentlerde yüksek düzeylerde, bazı kentlerimizde ise çok düşük düzeylerde.” “4 yıllık döneme bakıldığında Kovid-19 şu anda Türkiye genelinde orta yoğunlukta seyrediyor” dedi.
